Ellis ter Beek: 'Preventie van radicalisering is een taak van ons allemaal'

Veel organisaties in het jeugddomein denken dat zij niets te maken hebben met radicalisering. 'Onze jongeren zijn niet zo', hoor ik professionals en bestuurders weleens zeggen. 'Bij ons speelt dat niet.' Voor organisaties die lichte vormen van jeugdhulp bieden, wordt radicalisering vaak pas een thema als zij te maken krijgen met jongeren die al bijna uitreizen naar een conflictgebied. Of die als rechtsextremistische skinhead op school komen. Maar dan wordt het ingewikkeld. Want leg dan maar eens contact met zo'n jongere.

In die extremere gevallen doen wij bij Horizon Jeugdzorg en Onderwijs met liefde ons werk. Wij hebben een behandelaanbod voor jongeren met extremistisch gedachtegoed, en hebben medewerkers en teams getraind om hierin effectief te zijn. Maar het zou zo fijn zijn als die jongere veel eerder was gesignaleerd, voordat hij zo ver was geradicaliseerd. Dát is een taak voor ons allemaal in de jeugdsector: voorkomen dat jongeren afdwalen naar extremistische ideeën. Organisaties en bestuurders moeten die verantwoordelijkheid serieus nemen, en hun medewerkers hierbij ondersteunen.

Ongezond gedrag

Want het zijn niet alleen de meest kwetsbare jongeren die vatbaar kunnen zijn voor extremistisch gedachtegoed. In de huidige gepolariseerde samenleving krijgt iedere jongere te maken met de zwartepietendiscussie of met heftige debatten over ontwikkelingen in Turkije. Of je nu vwo-leerling bent of op het speciaal onderwijs zit. Daarbij zijn jongeren ook gewoon pubers, die gevoelig kunnen zijn voor bepaalde ideologieën. Dat hoort bij de puberteit. Jongeren worden ineens vegetariër, of willen strijden voor een betere wereld. Dat is allemaal gezond en hartstikke goed. Maar iedereen die met jongeren werkt, moet weten wanneer dit gedrag ongezond dreigt te worden. Wanneer je meer energie in zo'n jongere moet steken, om te voorkomen dat die misschien wel radicaliseert.

Dat is niet altijd eenvoudig. Een jongere die radicaliseert, herken je niet altijd aan de buitenkant. Het is daarom belangrijk dat iedereen die met jongeren werkt enige kennis heeft over het proces van radicalisering. Dat professionals begrijpen waarom het belangrijk is om zo vroeg mogelijk in te grijpen. En dat ze ergens terechtkunnen als ze zich zorgen maken. Daarom hebben wij op alle locaties aandachtsfunctionarissen getraind in het herkennen van en omgaan met mogelijke radicalisering. Zij ondersteunen hun collega's die dagelijks contact hebben met de jongeren.

Sluit aan bij collega's

Ik begrijp dat het voorkomen van radicalisering en extremisme een van de vele thema's is waarvoor organisaties in de jeugdsector aandacht moeten hebben. En waarin ze hun medewerkers moeten scholen. Probeer dus niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar sluit aan bij netwerken en initiatieven die er al zijn. Zo is onlangs Platform JEP gelanceerd, dat professionals in het jeugddomein ondersteunt bij vragen over polarisatie, radicalisering en extremisme.

Dus, bestuurders, teamleiders en locatiemanagers: neem jullie taak in het voorkomen van radicalisering en extremisme serieus. Bedenk wat jouw professionals nodig hebben om gesprekken hierover met hun jongeren te voeren, en ga ervoor. Er zijn ervaren collega's overal in het land, die kunnen meedenken en graag hun ervaringen delen. Je mag mij altijd bellen.

Dit blog is eerder verschenen op Kennisnet Jeugd.