Jongeren met wie ik werk hebben regelmatig te maken met discriminatie of voelen zich achtergesteld. Hoe kan ik hen weerbaar maken?
(Jonge) mensen reageren verschillend op ervaringen met discriminatie. Er zijn verschillende ‘copingstrategieën’. Zo kunnen mensen confronterend, scherp en agressief reageren (polariserend), of juist verbindend, waarbij ze zich verplaatsen in de ander en uitleggen waarom de vooroordelen ongegrond zijn. Daarnaast is er een meer vermijdende strategie, waarbij mensen discriminatie proberen te negeren en plekken vermijden waar ze een risico lopen. Ten slotte is er een conformerende strategie: mensen doen extra hun best op school of op de arbeidsmarkt om ingesloten te worden.
Weerbaarder tegen discriminatie
Als je jongeren weerbaar wilt maken tegen discriminatie, zoek je samen met hen naar een manier om stevig in het leven te staan. Je verkent reactiemogelijkheden die passen bij de jongere en de context. Je ondersteunt hen in het opvangen van tegenslagen en bij het oplossen van problemen. Daarmee geef je hen hun veerkracht en gevoel van controle terug.
Je kunt dit doen in één-op-ééngesprekken, maar ook in een groep. Peer support, waarbij jongeren hun ervaringen en verhalen met elkaar delen, kan bijdragen aan het verhogen van weerbaarheid. Je kunt jongeren de volgende boodschappen meegeven:
- Discriminatie en ongelijke behandeling horen niet thuis in de samenleving en moeten aangepakt worden.
- Ondertussen bestaat er helaas nog steeds veel discriminatie.
- Aangezien jongeren hier last van kunnen hebben, is het belangrijk om met elkaar na te denken over de vraag hoe je er het beste mee kunt omgaan.
- Het doel hiervan is niet om slachtoffers van discriminatie verantwoordelijk te maken voor de bestrijding ervan.
- Het doel is wel om met discriminatie te kunnen omgaan op een manier die past bij jouw persoonlijkheid en karakter én jouw persoonlijke doelen en wensen in het leven.
Discriminatie bespreken
Als een jongere met een ervaring bij je komt, is het belangrijk om het signaal serieus te nemen. Wat is er precies gebeurd, en welke impact heeft het? Als er daadwerkelijk sprake is van discriminatie, geef dan inzicht in de mogelijkheden die er zijn voor aangifte of (online) een melding doen, zoals een lokale antidiscriminatievoorziening, het Meldpunt Islamofobie of de app Controle alt Delete.
Is er geen sprake van discriminatie, dan is het belangrijk om het verschil uit te leggen tussen echte en ervaren discriminatie. In elk geval is het goed dat je hebt geluisterd: door dit te bespreken en door als uitlaatklep voor de leerling te dienen, neem je mogelijk de emotionele lading enigszins weg.
Meer informatie
- Discriminatie op school bespreekbaar maken? Bekijk de themapagina Discriminatie van Stichting School & Veiligheid.
- Werken aan weerbaarheid bij jongeren — Kennisplatform Integratie & Samenleving.
- Wat werkt bij het verminderen van discriminatie — Kennisplatform Integratie & Samenleving.
- This is me! Train-de-trainer — Kennisplatform Integratie & Samenleving.
- Meer lezen over copingstrategieën? Bekijk de evaluatie van de training Reageren op discrimineren (Expertise-unit Sociale Stabiliteit).
- Infographic Triggerfactoren — Expertise-unit Sociale Stabiliteit. Deze infographic laat zien welke triggerfactoren er zijn: concrete gebeurtenissen die het proces van radicalisering in gang kunnen zetten of kunnen versnellen.
- Lees ook het ervaringsverhaal van jongerenwerker Jilali Saber.