Hoe weet ik of een jongere radicaliseert? Wat zijn opvallende veranderingen?
Radicalisering is een dynamisch proces, en voor het signaleren van radicalisering zijn geen vaste afvinklijsten. Eén verandering bij een jongere hoeft nog niet zorgelijk te zijn. Zelfs een aantal veranderingen bij elkaar hoeft niet op radicalisering te duiden. Het gaat erom dat je een goed beeld hebt over de jongere zelf en zijn omgeving. Blijf niet alleen rondlopen met zorgen.
Het is in ieder geval goed om alert te zijn op de volgende veranderingen bij een jongere:
- Een toenemend gevoel bij een bepaalde (politieke, religieuze, etnische) groep te horen, of juist nergens bij te horen.
- Verbreken van oude vriendschappen ten gunste van nieuwe vrienden en sociale contacten uit een radicale groep.
- Bepaalde uitlatingen en specifiek woordgebruik, waarin de nadruk wordt gelegd op wij-zij-tegenstellingen die te maken hebben met afkomst en religie, en/of geweld.
- Stemmingsveranderingen, zich isoleren, of andere manieren van contact maken met jou, de sociale omgeving, of familie en gezin.
- Opvallende veranderende schoolprestaties of schoolverzuim.
- Andere vrijetijdsbesteding.
- Meedoen aan demonstraties.
- Afwijzende houding tegenover de maatschappij en autoriteiten.
- Afstand nemen van de rechtsstaat, afkeer van het systeem of openlijk verwerpen van het gezag van de staat.
- Veranderingen in kleding en uiterlijk, bijvoorbeeld een andere haarstijl (haar laten groeien of juist afscheren) of tatoeages die symbool staan voor een bepaalde groep.
- Recent te maken hebben gehad met een of meerdere triggerfactoren.
Compleet beeld
Het is belangrijk om een compleet beeld van de situatie te krijgen. Dit is soms lastig en vraagt om samenwerking met andere betrokkenen. Bij twijfels of vermoedens van radicalisering kun je, afhankelijk van de situatie, verschillende stappen zetten. Praat bijvoorbeeld met collega’s of andere professionals over de zorgen die je hebt. Mensen die het dichtst bij een jongere staan, zoals vrienden en familie, zien vaak de meeste signalen of geven zelf signalen af over de zorgen die zij hebben. Als professional heb je daar niet altijd zicht op. Het delen van zorgen en informatie is dus van belang. Hoe je dat op een juiste manier doet lees je in de Werkwijze informatie delen van Platform JEP. Zie ook: Ik maak me zorgen, wat kan ik doen?
Social media
Soms maak je je zorgen naar aanleiding van iets wat je hebt gezien op de social media van een jongere. Bijvoorbeeld een profielfoto met tekens of symbolen, of een andere naam die de jongere gebruikt. Als je twijfelt over wat je ziet, neem dan contact op met bijvoorbeeld een aandachtsfunctionaris of de gemeente. Symbolen zijn vaak niet eenduidig, zeggen op zichzelf niet alles en zijn snel verouderd.
Je kunt in gesprek gaan met een jongere over wat je op social media hebt gezien. Doe dit op een open en positieve manier. Je weet immers niet welke betekenis dit voor de jongere heeft. In het algemeen is het raadzaam om de (negatieve) invloeden en gedragingen op social media bespreekbaar te maken met jongeren en leerlingen.
Meer informatie
- Puberaal, lastig of radicaliserend? – Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
- Tool Triggerfactoren — Expertise-unit Sociale Stabiliteit. Deze tool laat zien welke triggerfactoren er zijn: concrete gebeurtenissen die het proces van radicalisering in gang kunnen zetten of kunnen versnellen.
- Welke scholing en trainingen zijn er op het gebied van polarisatie, radicalisering en extremisme?
- Werkwijze informatie delen bij mogelijke radicalisering.
- Hoe ga ik in gesprek met een jongere?
- Niet-pluisinstrument - Stichting School & Veiligheid. Een intervisietool met als doel om door uitwisseling van informatie en door het spiegelen van observaties en interpretaties, puzzelstukjes bij elkaar te leggen en het beeld van een jongere completer te maken.